Mostrar Menu
Brasil de Fato
ENGLISH
Ouça a Rádio BdF
  • Apoie
  • Nacional
  • Regionais
    • Bahia
    • Ceará
    • Distrito Federal
    • Minas Gerais
    • Paraíba
    • Paraná
    • Pernambuco
    • Rio de Janeiro
    • Rio Grande do Sul
  • |
  • Cultura
  • Opinião
  • Esportes
  • Cidades
  • Política
Nenhum resultado
Ver todos os resultados
Mostrar Menu
Brasil de Fato
  • Apoie
  • TV BDF
  • RÁDIO BRASIL DE FATO
    • Radioagência
    • Podcasts
  • Regionais
    • Bahia
    • Ceará
    • Distrito Federal
    • Minas Gerais
    • Paraíba
    • Paraná
    • Pernambuco
    • Rio de Janeiro
    • Rio Grande do Sul
Mostrar Menu
Ouça a Rádio BdF
Nenhum resultado
Ver todos os resultados
Brasil de Fato
Início Opinião

Poema

Xeramoi Turíbio Gomes!

Homenagem à liderança Mbya Guarani do RS, Turíbio Gomes, que faleceu nesta quarta-feira (13) aos 100 anos de idade

14.jul.2022 às 17h01
Desacato
Roberto Liebgott

Seu Turíbio Gomes foi um dos homens mais sábios e importantes nas trajetórias de luta, resistência e bem viver dos Mbya Guarani do RS, afirma o Cimi - Foto: Cimi Regional Sul

Mbya Guarani, de um centenário caminho,
Forte, corajoso, perspicaz.
Homem de elevada sabedoria,
Pai, avô, bisavô,
Líder de uma grandiosa família.

Turíbio destemido,
Nunca baixou a cabeça,
Lutador entusiasmado,
Pela garanatia de seus direitos,
Dos de sua comunidade e de seu povo.

Turíbio de Guarita,
Votouro, Itapuã, Cantagalo,
Turíbio da Estiva,
Rio Grande.
Turíbio da Terra Mãe,
Àquela Sem Mal.

Turíbio das margens de rodovias,
Dos acampamentos improvisados,
Andando com os seus,
Vivendo sob lonas,
Em lugares degradados.

Turíbio da boa palavra,
Do sorriso largo,
De uma alegria perene e contagiante,
De fé inabalável,
Em Ñhanderu e Ñhandexy.

Turíbio cem anos,
De vida gerando e ligando histórias,
De resistências ao juruá,
Colonizador que se
impunha pela força,
Numa violência cotidiana.

Turibio, cem anos de vida,
Uma existência de incontáveis desafios e sofrimentos,
De angústias e incertezas,
Mas sempre ao lado de seu povo,
Sem recuar, sem olhar pra trás.

Turíbio cem anos férteis,
De generosidade profunda,
De amizades duradouras,
De vida compartilhada na reciprocidade
Das sementes, do alimento e do amor.

Turíbio, sua trajetória de vida e lutas,
Inspiram o caminhar em defesa da Terra Mãe,
Para que se possa cuidar dela,
Protegê-la da saga devastadora do branco,
De seu egoísmo e ódio.

Turíbio, cem anos de luz a iluminar os caminhos.
Nhanderu o abençoe,
Lhe de força e vitalidade.
Você, Xeramoi, foi e continuará a ser um guia no eterno caminhar dos Mbya
Rumo à Terra Sem Mal.

—

Xeramoí Karai Nhe`engatu

Mbya 100 `Ara Pyau re oguata oikovy ,imbaraete,ipy`a guaxu ha`e inharandu avi.
Mboru,moramoí,moramoí guaxu`i,mbya heta va`e regua.

Karai ojerovia va`e,
Oakã omboguejy va`e`ý oyvy rupa re onhangareko vy,
Guetarã kuery pe guarã re.

Karai Nhe`engatu,Guarita,
Kaite,Pindo Mirim,Jata`ity,Nhundy,Pará Roké.
Karai ngandexy Yvy Marae`ý py gua.

Karai Nhe`engatu tape rembe re gua,
Opyta ranhé va`ekue,
Ha`eve he`ýa rupi oiko va`e.

Karai Nhe`engatu ayu porã,tory mborayu oguereko,
Vy`a porã pavé reve gua,
Jerovia Nhanderu ha`e Nhandexy re ombovare va`e.

Karai Nhe`engatu 100 `Ara Pyau,
Re oiko yma gua ha`e agý gua reve oí hatã,
Yvypo kuery rovai opu`ã nda`evei pa ramo teí.

Karai Nhe`engatu,100 `Ara Pyau re oiko,
Amongue py ikangy opamba`e rovai opu`ã vy,
Va`eri guetarã kuery reve tevoi oiko,
Okyje`ý kuere ha`e guakykue re nopenaí ta`avy.

Karai Nhe`engatu,100 `Ara Pyau re imbaraete,
Igueno rema pavé pe,
Irú reta ha`e opa va`e `ý,
Oiko ojeupe ha`e pavé pe guarã.

Karai Nhe`engatu,ndeguata reikove re,omoexakã pavé pe nhandexy yvy rupa re onhangareko aguã,
Yvypo kuery gui jaipe`a ha`e nhanhatende aguã.

Karai,100 `Ara Pyau re remoexakã nhande guata,
Nhanderu tome`é texaí,mbaraete,arandu.
Ndee xeramoí ore `y ha`e ha`e ta tevoi Yvy Marae`y jeupity peve.

Werá Xondaro.

Obs: Eloir de Oliveira, professor Mbya Guarani da área indígena Estiva e neto de seu Turíbio, traduziu o poema, em homenagem aos 100 anos do avô, do português pro Guarani.

* Coordenador do Conselho Indigenista Missionário – Cimi da Região Sul do Brasil

** Este é um artigo de opinião. A visão do autor não necessariamente expressa a linha editorial do jornal Brasil de Fato.

Editado por: Portal Desacato
loader
BdF Newsletter
Escolha as listas que deseja assinar*
BdF Editorial: Resumo semanal de notícias com viés editorial.
Ponto: Análises do Instituto Front, toda sexta.
WHIB: Notícias do Brasil em inglês, com visão popular.
Li e concordo com os termos de uso e política de privacidade.

Veja mais

Ednaldo afastado

Com presidente afastado, CBF é quintal da FIFA e parece o Congresso Nacional, diz comentarista

PREJUÍZO À POPULAÇÃO

Idec diz que regras de publicidade de bets são ‘insuficientes’, e postura de influenciadores, ‘preocupante’

Comércio exterior

Gripe aviária: após China, UE e Argentina suspendem compras de carne de frango do Brasil

Trânsito

Justiça atende Prefeitura de São Paulo e impede mototáxis na cidade

Estreia em SP

‘Não faria essa peça se Bolsonaro fosse reeleito’, diz Gregório Duvivier; ator estreia ‘O céu da língua’ em SP

  • Quem Somos
  • Publicidade
  • Contato
  • Newsletters
  • Política de Privacidade
  • Política
  • Internacional
  • Direitos
  • Bem viver
  • Socioambiental
  • Opinião
  • Bahia
  • Ceará
  • Distrito Federal
  • Minas Gerais
  • Paraíba
  • Paraná
  • Pernambuco
  • Rio de Janeiro
  • Rio Grande do Sul

Todos os conteúdos de produção exclusiva e de autoria editorial do Brasil de Fato podem ser reproduzidos, desde que não sejam alterados e que se deem os devidos créditos.

Nenhum resultado
Ver todos os resultados
  • Apoie
  • TV BDF
  • Regionais
    • Bahia
    • Ceará
    • Distrito Federal
    • Minas Gerais
    • Paraíba
    • Paraná
    • Pernambuco
    • Rio de Janeiro
    • Rio Grande do Sul
  • Rádio Brasil De Fato
    • Radioagência
    • Podcasts
    • Seja Parceiro
    • Programação
  • Política
    • Eleições
  • Internacional
  • Direitos
    • Direitos Humanos
    • Mobilizações
  • Bem viver
    • Agroecologia
    • Cultura
  • Opinião
  • DOC BDF
  • Brasil
  • Cidades
  • Economia
  • Editorial
  • Educação
  • Entrevista
  • Especial
  • Esportes
  • Geral
  • Meio Ambiente
  • Privatização
  • Saúde
  • Segurança Pública
  • Socioambiental
  • Transporte
  • Correspondentes
    • Sahel
    • EUA
    • Venezuela
  • English
    • Brazil
    • BRICS
    • Climate
    • Culture
    • Interviews
    • Opinion
    • Politics
    • Struggles

Todos os conteúdos de produção exclusiva e de autoria editorial do Brasil de Fato podem ser reproduzidos, desde que não sejam alterados e que se deem os devidos créditos.